Bhagavad Gita Adhyay 11 Shlok 10-11 में अर्जुन भगवान श्रीकृष्ण के विराट विश्वरूप का वर्णन करते हैं, जिसमें उन्होंने असंख्य मुख, नेत्र, दिव्य वस्त्र, आभूषण और अस्त्र-शस्त्र देखे। यह रूप तेजमय, असीम और सर्वत्र व्याप्त था।
श्लोक:
अनेकवक्त्रनयनमनेकाद्भुतदर्शनम् ।
अनेकदिव्याभरणं दिव्यानेकोद्यतायुधम् ॥१०॥
दिव्यमाल्याम्बरधरं दिव्यगन्धानुलेपनम् ।
सर्वाश्चर्यमयं देवमनन्तं विश्वतोमुखम् ॥११॥
Transliteration:
aneka-vaktra-nayanam anekādbhuta-darśhanam
aneka-divyābharaṇaṁ divyānekodyatāyudham
divya-mālyāmbara-dharaṁ divya-gandhānulepanam
sarvāśhcharya-mayaṁ devam anantaṁ viśhvato-mukham
अर्जुन ने उस विश्वरूप में असंख्य मुख, असंख्य नेत्र तथा असंख्य आश्चर्यमय दृश्य देखे। यह रूप अनेक दैवी आभूषणों से अलंकृत था और अनेक दैवी हथियार उठाये हुए था।
यह दैवी मालाएँ तथा वस्त्र धारण किये था और उस पर अनेक दिव्य सुगन्धियाँ लगी थीं। सब कुछ आश्चर्यमय, तेजमय, असीम तथा सर्वत्र व्याप्त था।
Meaning:
Arjuna saw in that universal form countless mouths and eyes, countless wondrous visions, many divine ornaments, and many uplifted heavenly weapons. He beheld celestial garlands and garments, divine fragrances anointing the form, all wondrous, resplendent, infinite, and with faces on all sides, pervading all space.
इन दोनों श्लोकों में अनेक शब्द का बारम्बार प्रयोग हुआ है, जो यह सूचित करता है कि अर्जुन जिस रूप को देख रहा था, उसके हाथों, मुखों, पाँवों की कोई सीमा न थी। ये रूप सारे ब्रह्माण्ड में फैले हुए थे, किन्तु भगवत्कृपा से अर्जुन उन्हें एक स्थान पर बैठे-बैठे देख रहा था। यह सब कृष्ण की अचिन्त्य शक्ति के कारण था।
In these two verses, the word anek (many) is repeated several times, indicating that the form Arjuna saw had countless hands, mouths, and feet limitless in extent. These forms were spread throughout the entire universe, yet by the mercy of the Lord, Arjuna could see them all while seated in one place. This was made possible only by Krishna’s inconceivable power (achintya shakti).
एक टिप्पणी भेजें